Η τεκνοποίηση αποτελεί την κορωνίδα της γυναικείας φύσης. Όλη τη ζωή της σχεδόν προετοιμάζεται βιολογικά για την εγκυμοσύνη. Κι όταν μετά από 9 πολύπαθους μήνες κρατήσει το μωρό της για πρώτη φορά στα χέρια της … η στιγμή είναι μαγική. Μετά από τις πρωινές αδιαθεσίες, τη δυσκοιλιότητα, τα πρησμένα χέρια και πόδια, το λαχάνιασμα, τις αϋπνίες, την βουλιμία, την συχνοουρία, την αδεξιότητα λόγω μεγέθους… αποχωρίζεται αυτό που τόσο καιρό είχε γίνει κομμάτι του εαυτού της. Το μωρό της παύει να είναι ο αινιγματικός και μυστήριος ξένος, το alien που την τρέλαινε με τις κλωτσιές και τις νυχτερινές του ανησυχίες, παίρνει σάρκα και οστά, το κρατά στην αγκαλιά της, το κοιτάζει με θαυμασμό και δέος, το μυρίζει, μέτρα 10 δαχτυλάκια και τότε έρχεται ένα απροσδόκητο δώρο. Ο θηλασμός, μια μαγική στιγμή για τη μητέρα και το παιδί.
Ο θηλασμός είναι σχεδόν αποκλειστικό προνόμιο της μητέρας, στις σύγχρονες τουλάχιστον κοινωνίες. Αποτελεί δώρο ζωής προς το βρέφος, αλλά και προς τη μητερα καθώς η εμπειρία είναι μοναδική.
Με το θηλασμό γίνεται ομαλότερη η μετάβαση του νεογνού από την κόσμο της μήτρας στο έξω, καθώς η επαφή δέρμα με δέρμα(skin to skin) του δίνει τη δυνατότητα να μυρίζει τη μητέρα του, να νιώθει τον γνώριμό του χτύπο της καρδιάς της, του δίνει ασφάλεια και ηρεμία.
Πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού
Για το παιδί
1. Το μητρικό γάλα έχει την ιδανική χημική σύνθεση, οποία μεταβάλλεται ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των αναπτυξιακών φάσεων του βρέφους. Ενώ παράλληλα προστατευεται από νεογνικές παθήσεις όπως ο ίκτερος και η αναιμία.
2. Μέσα απο το γάλα της μητέρας περνάνε αντισώματα ώστε να ισχυροποιείται το ανοσοποιητικό σύστημα του, με αποτέλεσμα την προστασία από λοιμώξεις του αναπνευστικού και γαστρεντερικού συστήματος και από ιώσεις.
3. Μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης αλλεργιών
4. Αύξηση της επιβίωσης των πρόωρων.
5. Το μητρικό γάλα χορηγείται απ΄ευθείας από το μαστό της μητέρας, έτσι βρίσκεται στην σωστή θερμοκρασία και δεν υπόκειται σε αλλοιώσεις του περιβάλλοντος
6. Αύξηση του δείκτη νοημοσύνης
7. Προστασία από κίνδυνο νεανικού διαβήτη
8. Ελάττωση της συχνότητας του παιδικού καρκίνου
9. Πρόληψη παχυσαρκίας
10. Πρόληψη για μελλοντικό κίνδυνο στεφανιαίας νόσου
11. Η πιο κατάλληλη τροφή για πολλές ασθένειες της νεογνικής και βρεφικής ηλικίας, όπως είναι το σύνδρομο δυσαπορρόφησης, η δυσανεξία στο γάλα αγελάδος, η επίμονη διάρροια, η ελκώδης κολίτιδα, η νεκρωτική εντεροκολίτιδα, οι χειρουργικές επεμβάσεις του πεπτικού, η σηψαιμία, η ανεπάρκεια της I.G.A ανοσοσφαιρίνης, η μεταμόσχευση μυελού των οστών.
13. Το μητρικό γάλα είναι εύπεπτο, η διάσπαση και ο μεταβολισμός του δεν επιβαρύνει τα νεφρά και το συκώτι του μωρού. Τα μωρά που θηλάζονται, έχουν λιγότερους κωλικούς και δερματικούς ερεθισμούς στην περιοχή της πάνας, γιατί το μητρικό γάλα
14. Τα μωρά που θηλάζονται κινδυνεύουν πολύ λιγότερο από τον ξαφνικό νεογνικό θάνατο(σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου)
15. Συμβάλει στην ηρεμία του βρέφους λόγω ειδικής ορμόνης που περιέχει
16. Συμβάλει στην καλή ψυχική υγεία λόγω του ψυχικού δεσμού που αναπτύσσεται ανάμεσα στη μητέρα και το νεογνό.
Για τη μητέρα
1. Ταχεία παλινδρόμηση της μήτρας.
2. Προστασία από καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών.
3. Μείωση της συχνότητας καρκίνου του ενδομητρίου
4. Προστασία από οστεοπόρωση
5. Σε σημαντικό ποσοστό (75%) προφύλαξη από σύντομη νέα εγκυμοσύνη
6. Ευκολότερη απώλεια του βάρους, που αποκτήθηκε κατά την εγκυμοσύνη, καθώς το αποθηκευμένο λίπος καίγεται για την παραγωγή γάλακτος
7. Ψυχική ολοκλήρωση ως γυναίκα-μητέρα
8. Ευκολία στη σίτιση του παιδιού(το μητρικό γάλα είναι πάντοτε διαθέσιμο και στην κατάλληλη θερμοκρασία και επιπλέον δεν απαιτεί έξτρα εξοπλισμό)
9. Οικονομία
Επιπλέον, όλα τα βρεφικά γάλατα σε σκόνη(formula) περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.
Ο πρώτος θηλασμός πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα μετά τον τοκετό, αν είναι δυνατόν αμέσως μετά τον τοκετό. Με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιούνται τόσο οι μηχανισμοί παραγωγής γάλατος στη μητέρα, αλλά το νεογνό παίρνει το πρωτόγαλα, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και αντισώματα.
Το νεογνό πρέπει να σιτιστεί αποκλειστικά και μόνο με το θηλασμό και να αποφευχθεί η χρήση μπιμπερό ή πιπίλας.
Υπάρχει ένας όρος που ειδικά στη χώρα μας δεν είναι καθόλου γνωστός: το «φιλικό για το βρέφος νοσοκομείο» (The baby friendly Hospital Initiative, WHO - UNICEF 1992). Δυστυχώς, κανένα ελληνικό νοσοκομείο ή μαιευτήριο, κρατικό ή ιδιωτικό, δεν έχει πάρει αυτήν την πιστοποίηση. Aυτό σημαίνει ότι δεν πληροί τις δέκα προϋποθέσεις που διασφαλίζουν το δικαίωμα του βρέφους στον θηλασμό. Επίσης δεν υπάρχει η παραϊατρική ειδικότητα του Συμβούλου Μητρικού Θηλασμού, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό.
Η UNICEF και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχουν ορίσει δέκα προϋποθέσεις για να θεωρηθεί ένα Νοσοκομείο
«Φιλικό προς τα Βρέφη»:
1. Ύπαρξη γραπτής πολιτικής για το θηλασμό και τακτική ενημέρωση του προσωπικού υγείας.
2. Εκπαίδευση όλου του προσωπικού υγείας στις απαραίτητες δεξιότητες για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής.
3. Πληροφόρηση όλων των εγκύων για τα οφέλη και το χειρισμό του θηλασμού.
4. Παροχή βοήθειας προς τις μητέρες για να ξεκινήσουν το θηλασμό μισή ώρα μετά τη γέννηση.
5. Επίδειξη στις μητέρες για το πώς να θηλάζουν και πώς να διατηρηθεί η διατροφή των βρεφών με μητρικό γάλα ακόμη κι αν θα έπρεπε να αποχωρισθούν τη μητέρα τους.
6. Να μη δίνεται στα νεογέννητα καμιά άλλη τροφή ή υγρό παρά μόνο μητρικό γάλα, εκτός κι αν επιβάλλεται να γίνει διαφορετικά για ιατρικούς λόγους.
7. Διευκόλυνση της πρακτικής "rooming in", δηλαδή να επιτρέπεται να παραμένει η μητέρα μαζί με το μωρό της 24 ώρες την ημέρα.
8. Ενθάρρυνση του θηλασμού όταν το μωρό το αποζητά.
9. Όχι πιπίλες ή άλλα αντικείμενα για το στόμα όταν το μωρό θηλάζει.
10. Ενδυνάμωση και δημιουργία ομάδων υποστήριξης του θηλασμού στις οποίες θα απευθύνονται οι μητέρες όταν φεύγουν από το νοσοκομείο ή την κλινική.
Αλήθειες και μύθοι για τον θηλασμό
Η γυναίκα που θηλάζει δεν χάνει βάρος: με το θηλασμό ο οργανισμό αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει το αποθηκευμένο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για την παραγωγή γάλατος, άρα η γυναίκα ακολουθώντας ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής χάνει τα κιλά της εγκυμοσύνης γρηγορότερα.
Το στήθος «πέφτει» με τον θηλασμό: Το στήθος με τον θηλασμό επανέρχεται σταδιακά, χωρίς το απότομο αδυνάτισμα που μπορεί να δημιουργήσει χαλάρωση στο δέρμα. Αλλωστε οι περισσότερες μετατροπές στο στήθος γίνονται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οπότε από 200 γραμμ. που ζυγίζει συνήθως, μπορεί να φτάσει τα 300 - 600 γραμμ. Τις πρώτες 7 - 10 ημέρες μετά τον τοκετό παραμένει πολύ μεγάλο. Στη συνέχεια όμως μαλακώνει, μικραίνει και ακολουθεί τις ανάγκες του νεογέννητου.
«Το γάλα μου δεν φτάνει!» Οταν ξεκινήσει η μεικτή διατροφή, το γάλα σταματάει επειδή το μωρό διαλέγει το εύκολο, δηλαδή το μπιμπερό. Στον θηλασμό η γλώσσα κάνει κυματοειδείς κινήσεις και βγάζει το γάλα, ενώ από το μπιμπερό το γάλα κυλάει εύκολα. Το στήθος όμως ακολουθεί τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης: παράγει τόσο γάλα όσο του ζητάμε. Οσο πιο συχνά βάζουμε στο στήθος το παιδί τόσο περισσότερο γάλα παράγει.
Ο θηλασμός είναι αντισύλληψη: Οταν έχουμε πλήρη και αποκλειστικό θηλασμό -μέχρι τους πρώτους 6 μήνες δηλαδή- μπορούμε να έχουμε προστασία μέχρι 98%, αλλά όχι πάντα. Μετά το 6μηνο, που μπαίνουν κι άλλες τροφές στο διαιτολόγιο του παιδιού, «επιστρέφει» η έμμηνος ρύση, οπότε χρειάζεστε άλλον τρόπο αντισύλληψης.
«Αν έχω κάνει καισαρική, δεν μπορώ να θηλάσω»: Ηταν λάθος όταν παλιότερα οι γυναίκες που έκαναν καισαρική σταματούσαν τον θηλασμό. Σήμερα αυτό το αναγνωρίζει η ιατρική και έτσι στα μαιευτήρια όπου υπάρχει ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα, μόλις η μητέρα συνέλθει, βάζουν το μωρό δίπλα στο κρεβάτι και θηλάζει.
Ο χρυσός φιόγκος είναι ένα ιδανικό σύμβολο του χρυσού κανόνα για τον αποκλειστικό και συνεχή μητρικό θηλασμό. Η μια θηλιά συμβολίζει την μητέρα και η άλλη το παιδί. Ο κόμπος συμβολίζει την υποστήριξη του πατέρα, της οικογένειας, της κοινωνίας. Η μία άκρη συμβολίζει την προσθήκη των στερεών τροφών μετά τους έξι μήνες και η άλλη τον οικογενειακό προγραμματισμό για μια νέα εγκυμοσύνη μετά τα τρία έως πέντε χρόνια.
Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος
Ο Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος (La Leche League Greece) είναι μη κερδοσκοπική οργάνωση, ανεξάρτητη από θρησκευτικό προσανατολισμό,που προσφέρει πληροφόρηση, υποστήριξη και ενθάρρυνση, σε γυναίκες που θέλουν να θηλάσουν τα παιδιά τους. Εκπροσωπεί στη χώρα μας το Διεθνή Σύνδεσμο Θηλασμού La Leche League International (LLLI). Ξεκίνησε στην Ελλάδα το 1979 και αυτή τη στιγμή υπάρχουν:
* Ομάδες Υποστήριξης στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Μυτιλήνη (καινούργιες ομάδες δημιουργούνται συνεχώς). Οι ομάδες αυτές οργανώνουν μηνιαίες φιλικές συναντήσεις σε σπίτια μελών όπου συζητούνται θέματα σχετικά με το θηλασμό και τη μητρότητα. Οι συζητήσεις αυτές διευθύνονται από τις Συμβούλους Θηλασμού, που είναι ειδικά εκπαιδευμένες έμπειρες θηλάζουσες μητέρες, που προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους.
* Οι σύμβουλοι θηλασμού,μαζί με το δίκτυο υποστήριξης που τις πλαισιώνει, μπορούν να παρέχουν πληροφόρηση και βοήθεια και σε πιο ασυνήθιστες περιπτώσεις, όπως πρόωρου μωρού,διδύμων,μωρού με λαγόχειλο ή σύνδρομο Down, κλπ.
* Έντυπο Πληροφοριακό Υλικό. Στις ομάδες υποστήριξης λειτουργούν δανειστικές βιβλιοθήκες με ελληνικά και αγγλικά βιβλία για την εγκυμοσύνη, τη γέννα, το θηλασμό, τη διατροφή, την ανατροφή των παιδιών, κ.ά.
