ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ - ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Δίπατος θρησκευτικός χορός από δύο ομάδες αντρών από τις οποίες η μία στηρίζεται όρθια στους ώμους της άλλης.

Η Καππαδοκία (στα Τουρκικά Kapadokya, από το Ελληνικό: Καππαδοκία / Kappadokía, που με τη σειρά του προέρχεται από το Περσικό: Κατπατούκα που σημαίνει "η χώρα των όμορφων αλόγων") είναι μία από τις μεγαλύτερες περιοχές της ανατολικής Μικράς Ασίας. Σήμερα αποτελεί τουρκική επαρχία και περιλαμβάνει τέσσερεις διοικήσεις, την Καισάρεια, τη Νίγδη, το Γκιοζγκάτ και το Κιρ-Σεχίρ.

Μέχρι το 1922 και τη Μικρασιατική Καταστροφή, οπότε και η ανταλλαγή πληθυσμών, οι κάτοικοι της Καππαδοκίας κατά θρήσκευμα και εθνικότητα ήταν:

• Μουσουλμάνοι: Τούρκοι, Κούρδοι, Αφσάροι λαός ληστρικός, και Κιρκάσιοι (Τσερκέζοι) που μετανάστευσαν περί τον 19ο αι. από τη Ρωσία
• Χριστιανοί ορθόδοξοι Έλληνες
• Αρμένιοι που μετανάστευσαν τον Μεσαίωνα από την Αρμενία.

Ομιλούμενες γλώσσες ήταν η Ελληνική με πολλές παραφθορές, η Τουρκική, η Αρμενική και η Κουρδική. Κάτοικοι μετά το 1922: 700.000.

Φυσικά όρια της Καππαδοκίας είναι προς Β. ο Εύξεινος Πόντος, προς Α. ο ποταμός Ευφράτης, προς Ν. το όρος Ταύρος και προς Δ. ο ποταμός Κιζίλ Ιρμάκ (Άλυς). Χώρες παλαιότερες που συνόρευαν με την Καππαδοκία ήταν προς Δ. η Παφλαγονία, η Λυκαονία και η Γαλατία, προς Ν. η Κιλικία και η Συρία και προς Α. η Αρμενία και η Συρία.

Ψηλότερο βουνό είναι ο Αργαίος (τουρκ. Erciyes) (4.000 μ.), συνεχώς χιονοσκεπής, και η μεγάλη οροσειρά του Ταύρου. Κύριοι ποταμοί είναι ο Άλυς (από το ορυκτό αλάτι στις όχθες του), ο Ευφράτης, ο Γεσίλ Ιρμάκ (Ίρις) και ο Σάρος (Σεϊχάν). Το έδαφος στα υψίπεδα σχηματίζει κυρίως βοσκοτόπους, είναι εύφορο προς τον Πόντο και τον Ευφράτη και δασώδες προς την οροσειρά του Ταύρου.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%80%CF%80%CE%B1%CE%B4%CE%BF%CE%BA%CE%AF%CE%B1

ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ: Μαγευτική φύση!

Το τοπίο θυμίζει άλλον πλανήτη: ένα απέραντο οροπέδιο γεμάτο φαράγγια και αβυσσαλέα χάσματα, σπαρμένο με κούφιους παράξενους βράχους. Είναι αμέτρητοι, φαλλόσχημοι, κωδωνόσχημοι ή πυραμιδοειδείς και στέκουν επί αιώνες ακλόνητοι. Είναι ο παράδεισος του γεωλόγου, του τυμβωρύχου ή κάποιου που θα ήθελε να κρυφτεί...

Ξεχωριστή περιοχή της γειτονικής μας χώρας, ιδιαίτερη μαγεία και παιχνιδίσματα της φύσης που ξαφνιάζουν. Αξίζει να τη γνωρίσετε.

Νοτιοανατολικά της Άγκυρας, σημερινής πρωτεύουσας της Τουρκίας, υπήρχε κάποτε το κέντρο της αυτοκρατορίας των Χιττιτών. Η περιοχή αυτή έγινε με το πέρασμα του χρόνου αυτόνομο βασίλειο, αλλά και επαρχία της τεράστιας ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Τα ίχνη όλων των πολιτισμών που μέσα στους αιώνες πάτησαν στο χώμα αυτού του τόπου είναι ακόμη εμφανή. Γι’ αυτόν το λόγο, αλλά και επειδή διαθέτει ασυνήθιστη, τραχιά φυσική ομορφιά, η Καππαδοκία αποτελεί σήμερα έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της Τουρκίας.

Γνωριμία με την περιοχή

Υπάρχουν δύο τρόποι για να επισκεφθείτε την Καππαδοκία. Είτε να κάνετε μια μονοήμερη εκδρομή από την Άγκυρα, οπότε και θα πάρετε μια γερή αλλά σε καμία περίπτωση ολοκληρωμένη γεύση της τεράστιας περιοχής, είτε να παρατείνετε την παραμονή σας εκεί για μερικές ημέρες γυρίζοντάς την όσο περισσότερο γίνεται.

Στο Ακσαράι, μια κωμόπολη 100.000 κατοίκων που απέχει περίπου τέσσερις ώρες οδικώς από την Άγκυρα, θα θαυμάσετε το τζαμί Ουλού Καμί (χτίστηκε το 1408) με τον εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο άμβωνά του καθώς και το ενδιαφέρον για την ιστορία της περιοχής μουσείο της πόλης. Συνεχίζοντας πιο νότια, σε τρία τέταρτα της ώρας θα βρεθείτε στην κοιλάδα Ιχλαρά, όπου θα δείτε εκκλησίες σκαμμένες μέσα σε βράχους. Η μαγευτική φύση της περιοχής είναι ιδανική για πεζοπορία.

Από εσάς εξαρτάται το πόσο μακριά θα φτάσετε, αφού οι αποστάσεις συχνά είναι πολύ μεγάλες. Από τις εκκλησίες που θα συναντήσετε στο δρόμο σας ξεχωρίζουν εκείνη του Αγίου Γεωργίου καθώς και η Ευωδιαστή Εκκλησία, η εκκλησία του Φιδιού και η εκκλησία του Υακίνθου. Το μοναστήρι Σελίμε, το οποίο αξίζει και με το παραπάνω να επισκεφθείτε, είναι επίσης σκαμμένο μέσα στο βράχο. Οι δε πηγές Ζίγκα σάς περιμένουν για μια βουτιά στα ιαματικά νερά τους, αρκεί να αντέχετε την υψηλή θερμοκρασία τους: από 40 έως 50 βαθμούς Κελσίου!

Πέτρινα σπίτια, περιστεριώνες και εκκλησίες λαξεμένες στους βράχους θα βρείτε και στο χωριό Γκιιουζελγιούρτ. Πρόκειται για την τοποθεσία όπου κάποτε ήταν χτισμένη η πόλη Καρβάλη με τους εκατοντάδες Έλληνες κατοίκους. Επισκεφθείτε την Κόκκινη Εκκλησία με τους τρεις κυρίως ναούς της λίγο έξω από το χωριό. Θα σας εντυπωσιάσει, παρότι είναι πολύ παραμελημένη.

Κτίρια σκαμμένα στους βράχους (πρόκειται για τη σημαντικότερη «ατραξιόν» της περιοχής) θα βρείτε και στην πόλη Γκιουλσεχίρ, ενώ στο Ουσιζάρ θα βρεθείτε μπροστά σε ένα τοπίο μοναδικό στον κόσμο, ένα τοπίο για το οποίο είναι περήφανη όλη η Τουρκία. Από εδώ ξεκινάει ένα μαγικό αμμώδες χαλί μέσα στο οποίο δεσπόζουν οι περίφημες παραμυθένιες «καμινάδες», κάτι περίεργοι, εντυπωσιακοί, τεράστιοι βράχοι, δημιουργήματα ηφαιστειογενών υλικών.

Το εντυπωσιακό τοπίο συνεχίζεται και στο δρόμο προς το Γκόρεμε με τους κωνικούς σχηματισμούς από πορώδη πέτρα και τις διάσημες Υπόγειες Πολιτείες ( πάνω από τριάντα στον αριθμό!). Ειδικά οι τελευταίες είναι ένα σπάνιο αξιοθέατο της περιοχής το οποίο δεν πρέπει με τίποτα να χάσετε!

Σήραγγες και βραχόσπιτα θα βρείτε και στο γραφικό Ζελβέ. Στο Άβανος θα επισκεφθείτε την υπόγεια πόλη του Οζκονάκ και τις θερμές πηγές Μπαίραμχασιλάρ. Στις δίδυμες κοιλάδες του Σογκανλί θα βρείτε κι άλλες εξαιρετικές εκκλησίες, ενώ στα Έλη του Σουλτάνου θα δείτε από κοντά σπάνια είδη πουλιών και θα θαυμάσετε το μαγευτικό τοπίο.

Εκδρομή
Να κάνετε μια ημερήσια εκδρομή από το Γκόρεμε ή το Άβανος στις Υπόγειες Πολιτείες.

ΦΑΓΗΤΟ-ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ-ΑΓΟΡΕΣ

Σε όποια περιοχή της Καππαδοκίας και να πάτε θα απολαύσετε νοστιμότατες τοπικές σπεσιαλιτέ, κυρίως υπέροχα μαριναρισμένα κρέατα, τα οποία πολλές φορές συνοδεύονται με γιαούρτι. Το τσάι, ένα ρόφημα το οποίο αγαπούν ιδιαίτερα οι Τούρκοι, θα συνοδεύει το γεύμα ή το δείπνο σας, εκτός αν επιλέξετε κάποιο από τα ενδιαφέροντα τουρκικά κρασιά.

Σίγουρα δεν πρόκειται για μια περιοχή που

υπόσχεται ξέφρενο γλέντι τα βράδια. Παρόλα αυτά θα βρείτε μερικά καλά μπαρ, κυρίως στο Γκόρεμε. Επίσης, θα απολαύσετε φολκλορικά σόου σε πολλά εστιατόρια.

Από την Καππαδοκία μπορείτε να αγοράσετε είδη λαϊκής τέχνης, ξυλόγλυπτα, κεραμικά, χαλιά, υφάσματα, τοπικά γλυκά του κουταλιού και λικέρ.
http://www.rodostoday.gr/

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Υπήρχε μια πληθώρα ηθών και εθίμων που συνόδευαν την καθημερινή ζωή των κατοίκων ης Καππαδοκίας σε όλες της σχεδόν τις εκδηλώσεις. Τα περισσότερα από αυτά έχουν λατρευτικό χαρακτήρα λόγω του έντονου θρησκευτικού συναισθήματος που διακατείχε τους Καππαδόκες. Ελάχιστα είναι τα εξωχριστιανικά έθιμα και αυτά αναφέρονται στην απομάκρυνση κακών πνευμάτων και δαιμόνων. Καταγράψαμε τα ήθη και τα έθιμα και τα συνθέσαμε κατά ενότητες παρακολουθώντας τα παράλληλα με το χρόνο που τελούνταν. Τα Χριστούγεννα τα έλεγαν οι Καππαδόκες Μικρό Πάσχα. Από την παραμονή 24 Δεκεμβρίου άρχιζαν οι προετοιμασίες, Έσφαζαν κοτόπουλα ή μεγαλύτερα ζώα που τα μοιράζονταν περισσότερες οικογένειες. Σ' όλα τα σπιτικά ζύμωναν πίττες με αλεύρι, γάλα, αυγά, ζάχαρη και βούτυρο. Οι γυναίκες πήγαιναν στους στάβλους όπου άναβαν κεριά στα παχνιά των ζώων και θυμιάτιζαν. Τη νύχτα της παραμονής, περασμένα μεσάνυχτα κτυπούσε η καμπάνα της εκκλησίας. Αν δεν υπήρχαν καμπάνες χρησιμοποιούσαν σήμαντρα ή ακόμη και συνεργεία από ιεροδρόμους με επικεφαλή τον κανδηλανάφτη που διάβαιναν το χωριό απ' άκρη σ' άκρη και ειδοποιούσαν τους πιστούς πως ήρθε η ώρα της εκκλησίας κτυπώντας τις πόρτες τους. Οι άνδρες φορούσαν γιορτινά και οι γυναίκες τις κεντημένες φορεσιές από τσόχα. Πήγαιναν όλοι μαζί οι γείτονες και για να βλέπουν στο σκοτάδι κρατούσαν πυρσούς. Η Λειτουργία, τελείωνε, πριν ξημερώσει και γύριζαν στα σπίτια τους Ασπάζονταν οι μικρότεροι τα χέρια των μεγαλυτέρων και ευχόταν «Χριστός γεννάται», «Αληθώς γεννάται», «Χρόνια Πολλά» κ.α. Έστρωναν το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι που περιελάμβανε σούπα τραχανά και γιουβαρλάκια. Απαραίτητα έπρεπε να υπάρχει στο τραπέζι την ημέρα αυτή και το " χερσέ" πιλάφι από ψιλοκομμένο στάρι που είχε βράσει σε ζωμό από κόκαλα. Το φαγητό αυτό το έδωσαν και στην Παναγία να φαει όταν ήταν λεχώνα. Δεν είχε ξημερώσει και οι περισσότεροι έπεφταν πάλι για να κοιμηθούν. Όλες τις μέρες από τα Χριστούγεννα μέχρι του Αγίου Βασιλείου γιόρταζαν, συγκεντρωμένοι στα σπίτια διασκέδαζαν χορεύοντας χωριστά οι άντρες και χωριστά. οι γυναίκες, στα δώματα, στις στέγες που ήταν επίπεδες, σε μικρές πλατείες αν ο καιρός το επέτρεπα.. Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά γύριζαν στα σπίτια και έλεγαν τα κάλαντα Ομάδες, συνήθως από έξι αγόρια η καθεμιά σκόρπιζαν στο χωριό. Τα τρία παίδια από την κάθε ομάδα ανέβαινα στο δώμα των σπιτιών και από το φεγγίτη (πετζέ) κρατούσαν με σκοινί ένα φανάρι δικής τους κατασκευής και το άφηναν να κατέβει μέσα στο σπίτι. Ανεβοκατέβαζαν μέσα στο δωμάτιο του σπιτιού το φανάρι τους και έψελναν το τροπάριο του Αγίου Βασιλείου " Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος σου ...» και πολλές φορές στο τέλος πρόσθεταν : Καλησπέρα στη βραδιά σας, όποιος δώσει να κάμει αγόρι, όποιος δε δώσει, να κάνει κορίτσι, κι αυτό ως το πρωί καμπουριασμένο. Την ίδια στιγμή τα άλλα τρία παιδιά είχαν μπει μέσα στο σπίτι, για να πάρουν τα δώρα που θα τους προσφέρουν, αυγά, πλιγούρι, βούτυρο, ξηρούς καρπούς. Και στoν Τούρκων τα σπίτια πήγαιναν παιδιά για να ψάλουν τα κάλαντα τα παιδιά τα έτρωγαν μαζί σε ένα σπίτι . Τη νύχτα εκείνη γινόταν από πολλούς προσκύνημα στα λαξευτά παρεκκλήσια του Αη-Βασίλη και των 40 Μαρτύρων. Οι δρόμοι φωταγωγημένοι από τα κεριά των προσκυνητών που πήγαιναν και έρχονταν παρουσίαζαν υπέροχο θέαμα. Πίστευαν πως τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς ανοίγει ο ουρανός. Αν τη νύχτα της παραμονής γεννιόταν παιδιά, θα ήταν τυχερά. Αν ήταν αγόρια, τους έδιναν στη βάφτιση το όνομα Βασίλης. Ξημερώματα Πρωτοχρονιάς οι γυναίκες έτρεχαν στη βρύση να φέρουν νερό τον Αη-Βασίλη «σουγιού». Γέμισε η κάθε μία τη στάμνα της και κρατούσε ύστερα κάτω από τη βρύση σακούλα μικρή με νομίσματα, για να τρέξει μέσα το νερό και να πολλαπλασιαστούν τα νομίσματα. Ιδιαίτερη ήταν η φροντίδα για το γεύμα το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς. Στο τραπέζι έπρεπε να έχουν κότα γεμιστή με πλιγούρι, ρόδια που επάνω τους κολλούσαν μικρά κεριά και τα άναβαν, μέσα σε ταψί με ξηρούς καρπούς και κεριά αναμμένα, στημένα στη μέση. Το είχαν σε κακό να δανείσουν ή να δώσουν ελεημοσύνη την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, θα έφευγε η σοδειά, το μπερεκέτι του σπιτιού. Σαράντα μέρες συνέχεια μετά την Πρωτοχρονιά πολλοί συνήθιζαν να πηγαίνουν στο παρεκκλήσι του Αη-Βασίλη να ανάβουν το καντήλι και να παρακαλούν να τους βοηθήσει. Μια παράδοση αποδίδει την καθιέρωση της βασιλόπιτας στην επινοητικότητα του Αγίου Βασιλείου. Κάποτε κάποιος πολύ σκληρός έπαρχος της Καππαδοκίας πλησίασε την Καισαρεία με άγριες διαθέσεις. Ήθελε να βασανίσει τους χριστιανούς. Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε να του προσφέρουν ότι νόμισμα ή κόσμημα είχε ο καθένας τους, και να τον συνοδεύσουν στην υποδοχή του άρχοντα. Ο έπαρχος αντικρίζοντας το θησαυρό θαμπώθηκε αλλά για λόγους που δε γνωρίζουμε δεν πήρε την προσφορά τους. Ο Αγιος ανακουφίστηκε αλλά βρέθηκε μπροστά σε αδιέξοδο, γιατί δε θυμόταν σε ποιον ανήκε το κάθε αντικείμενο. Βρήκε όμως τη λύση. Έκανε παραγγελία τόσες πίτες όσα ήταν και τα νομίσματα-κοσμήματα και τοποθέτησε σε καθεμία από ένα. Κατόπιν τα μοίρασε στους πιστούς. Σύμφωνα με το θρύλο καθένας έτυχε στην πίτα του ό,τι είχε δωρίσει. Έτσι λένε ότι γεννήθηκε το έθιμο της βασιλόπιτας που κόβουμε την παραμονή ή ανήμερα την Πρωτοχρονιά.

Οι αποκριές στο Μιστί γιορταζόταν με χορούς και μεταμφιέσεις. Τα παιδιά γινόταν μασκαράδες. Σπάνια ντυνόταν οι μεγάλοι. Είχαν δύο Κυριακές αποκριάς που ονομαζόταν Κυριατ' κρεισή τσι Τυριού Τσέρεται δηλ. κρέατος και τυριού. Την πρώτη έτρωγαν κρέατα, τη δεύτερη αβγά και τυριά. Όταν ξημέρωνε η Καθαρή Δευτέρα μέσα στα σπίτια, πάνω στους τοίχους έκαναν σκίτσα καμήλας με αλεύρι, το είχανε για καλό αυτό. Αν τα παιδιά ήθελαν να φάνε κρέας στο διάστημα της σαρακοστής τα φοβέριζαν με τη φράση: «Παπάς κοφτ' τα' αυτιά σ'». Όταν υπήρχε αρραβωνιασμένη στο σπίτι μαζευόταν συγγενείς του αρραβωνιαστικού και έτρωγαν όλοι μαζί. Όσοι πάλι είχαν παντρεμένα παιδιά πήγαιναν και έτρωγαν όλοι μαζί στο πατρικό σπίτι. Έτρωγαν κρέας, αβγά, πίτες, γαλατόπιτες, γλυκά, και χυλοπίτες, χόρευαν και απόκρευαν. Τελευταία έτρωγαν ένα αβγό. Τα παιδιά αυτή τη μέρα έπαιζαν τζαρτζούτ, την τραμπάλα, που είδαμε στο κεφάλαιο «Λιπίδια» Έστηναν μια σε κάθε μικρογειτονιά και έπαιζαν «μυτερεύοντας ένα τζαρτζούτ»,ξύνοντας το μυτερό. Οι εβδομάδες της αποκριάς στην Ανακoύ ήταν δύο, της Κρεατινής που έτρωγαν μόνο κρέας και της Τυρινής που έτρωγαν μόνο μακαρόνια, τυρόπιτες, αβγά, ψάρια και όχι κρέας. Τις δύο Κυριακές της Αποκριάς οι νέοι, μόνο οι άνδρες, ποτέ οι γυναίκες, γινόταν μασκαράδες. Φορούσαν σαλβάρια, έπαιρναν νταούλια από τους Τούρκους και τα κτυπούσαν, γινόταν νυφάδες, μουτζουρωνόταν, υποκρινόταν τις έγκυες, έκαναν ότι θα γεννήσουν, φώναζαν και ο κόσμος γελούσε. Το βράδυ της δεύτερης Αποκριάς μαζευόταν οι συγγενικές οικογένειες κι έτρωγαν μαζί, με τελευταίο φαγητό ένα σφιχτοβρασμένο αβγό. Τη Μεγάλη εβδομάδα, νήστευαν και πήγαιναν κάθε μέρα στην εκκλησία. Τη Μ. Τετάρτη σταματούσαν τις δουλειές των χωραφιών. Τη Μ. Πέμπτη έβαφαν κόκκινα αυγά με κρεμμυδόφλουδες και το βράδυ πήγαιναν στην εκκλησία από ένα αυγό για κάθε μέλος της οικογένειας. Στο Μιστί έπαιρναν ένα σακούλι όπου έβαζαν αυγά για τα μέλη της οικογένειας και ένα επιπλέον για τους φτωχούς. Επίσης άφηναν τσουρέκι, μέλι, βούτυρο, γιαούρτι, γάλα, και το κουλούρι του Ευαγγελίου (ψωμί με κόκκινο αυγό πάνω) πάνω στο στασίδι και τα έπαιρναν την Ανάσταση. Στην Ανακού είχαν ένα μανουάλι για δώδεκα μεγάλα κεριά και όταν ο παπάς έλεγε ένα-ένα τα ευαγγέλια, για κάθε ευαγγέλιο έσβηναν και ένα κερί. Τα κεριά που έμεναν τα έκοβαν και τα μοίραζε ο παπάς και οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούσαν ως φυλακτά. Επίσης για φυλαχτό έπαιρναν κομματάκι από το σεντόνι του Χριστού. Πολλοί άρρωστοι κοιμόταν αποβραδίς στην εκκλησία για να γιατρευτούν. Στο Μιστί μάλιστα έρχονταν άρρωστοι Τούρκοι από τα γύρω χωριά Καρατλί, Ζάνζαμα, ξάπλωναν μπροστά στο ιερό πριν τα δώδεκα ευαγγέλια, για να γίνουν καλά. Αλλοι γεροί πάλι, στεκόταν κοντά στο παγκάρι και παρακολουθούσαν τη λειτουργία. Οι νοικοκυρές ζύμωναν λοχούμια, παξιμάδια με αυτά, γάλα και βούτυρο, αχλάδια, κουλούρια στρογγυλά ή πλεχτά. Πάνω έκαναν σταυρό χαραγμένο ή φτιαγμένο με προζύμι. Ημέρα του μεγαλύτερου πένθους ήταν Μεγάλη Παρασκευή. Ήταν όλα κλειστά, θεωρούσαν μεγάλη αμαρτία να πιάσει κανείς σφυρί ή καρφί αυτή τη μέρα. Οι γυναίκες στόλιζαν το Επιτάφιο με γκι, ζουμπούλια και σουσάμια (αυτά υπήρχαν εκείνη την εποχή). Όλοι προσκυνούσαν τον επιτάφιο, περνούσαν και τρεις φορές από κάτω για να είναι γεροί. Το βράδυ ο δάσκαλος με τα παιδιά διάβαζαν τον επιτάφιο θρήνο, έψελναν τα εγκώμια και μετά περιέφεραν τον Επιτάφιο με κατάνυξη στους δρόμους κρατώντας κεριά αναμμένα ψάλλοντας το «Κύριε ελέησον». Στο Μιστί, Γκέλβερι και Ανακού περιέφεραν τον επιτάφιο μόνο στο προαύλιο της εκκλησίας για το φόβο των Τούρκων. Το Μεγάλο Σάββατο ήταν η μέρα των πεθαμένων. Πήγαιναν στα νεκροταφεία, άναβαν κεριά και καντήλια και έκαναν τρισάγιο. Στην Αξό, ανήμερα της Λαμπρής γινόταν μεγάλη γιορτή των νεκρών. Στο Τσαρικλί Νίγδης γύριζαν και την Ανάσταση στο νεκροταφείο, όπου οι γυναίκες έκλαιγαν. Στο Μιστί στο τέλος της Σαρακοστής έβγαιναν τα παλικάρια κάθε βράδυ και μάζευαν ξύλα, άχυρα, καύσιμα τα οποία αποθήκευαν τραγουδώντας και σφυρίζοντας μέχρι τη Μ. Πέμπτη. Τη νύχτα του Σαββάτου τα μάζευαν στην πλατεία της γειτονιάς και άναβαν φωτιά. Μαζεύονταν γύρω και γελούσαν, φώναζαν, ώσπου να χτυπήσει η καμπάνα για την Ανάσταση. Συμβόλιζε τη φωτιά που είχαν ανάψει οι Απόστολοι και ζεσταίνονταν όταν ανέκριναν το Χριστό. Το Μ. Σάββατο οι άνδρες έσφαζαν μεγάλα ζώα και οι γυναίκες έφτιαχναν πίτες με αλεύρι, βούτυρο, ζάχαρη ή μέλι. Τα μεσάνυχτα χτυπούσε η καμπάνα για τη λειτουργία. Όλοι με τα καλά τους πήγαιναν στην εκκλησία. Μόλις ο παπάς έλεγε «Χριστός Ανέστη» τσούγκριζαν το αβγό και το έτρωγαν. Με αβγό άνοιγαν τη νηστεία και με αυγό την έκλειναν. Μετά τη λειτουργία της Ανάστασης έπαιρναν αυτά που είχαν αφήσει στην εκκλησία και πήγαιναν το «άγιο φως» στο σπίτι τους. Αναβαν το καντήλι και έτρωγαν σούπα, κρέας, πιλάφι, τυρί, πίτες, καϊμάκι. Την ημέρα της Ανάστασης νωρίς το απόγευμα γινόταν η Λειτουργία της Δεύτερης Ανάστασης. Μετά τη δοξολογία έβγαιναν για τη λιτανεία. Περνούσαν από τα κεντρικά σημεία του χωριού και γυρνούσαν στην εκκλησία όπου διαβάζονταν τα Ευαγγέλια σε επτά γλώσσες. Μετά τη δεύτερη Ανάσταση άρχιζε ο χορός και το γλέντι που κρατούσε όλη την εβδομάδα της διακαινησίμου. Σε πολλά μέρη γινόταν πανηγύρια στην εξοχή και αγώνες πάλης,, δρόμου και λιθαριού. Μεγάλη γιορτή ήταν του Αη- Γιωργιού, στις 23 Απριλίου, οδηγού και προστάτη των ταξιδιωτών και των ζώων. Στο Γκέλβερι η συντεχνία των γεωργών έκανε λειτουργία στην εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου. Στα Κενάταλα γινόταν μεγάλο πανηγύρι όπου στόλιζαν την εικόνα του Αγίου Γεωργίου με στάχυα που έφερναν οι φτωχοί αγρότες από τα χωράφια τους.. Ύστερα κατέβαιναν στους κήπους του χωριού έσφαζαν αρνιά, έψηναν, διασκέδαζαν, έκαναν αγώνες πόλης Χριστιανοί και Τούρκοι και έστηναν κούνιες στα δένδρα και κουνιόταν. Στο Σιβρίχισαρ γιορταζόταν στο λαξευτό παρεκκλήσι του Αη-Γιώργη, όπου πρόσφεραν οι πιστοί διάφορα τάματα και προπάντων καϊκανά, δηλαδή σφουγγάτο με μέλι. Έσφαζαν κουρμπάνι και οι αρραβωνιασμένες δέχονταν δώρα από τις πεθερές και τους χωριανούς. Τον Αγιο τιμούσαν και οι Τούρκοι, χωριστά από τους Χριστιανούς.

Το βιβλίο περιλαμβάνει πολλά φαγητά της Καππαδοκίας καθώς και συνταγές για σαλάτες, πίτες και γλυκά.
Όλες οι συνταγές συνοδεύονται από φωτογραφίες και αναλυτικές οδηγίες για την εκτέλεσή τους.

Συνταγές της Καππαδοκίας

Από περιοχή Μιστί - Τσαρικλί

Αργιαλού φαϊ

3-5 φλυτζάνες νερό 1 «» μπλιγούρι 1 κεσεδάκι μεγάλο στραγγυστρό γιαούρτι Αλάτι

Εκτέλεση Σ΄ ένα κατσαρόλι βάζουμε το νερό με το μπλιγούρι και το βράζουμε τόσο όσο να μην πήξει. Αφού βράσει το αφήνουμε να κρυώσει. Ανακατεύουμε μ΄ ένα κουτάλι το γιαούρτι να αραιώσει και το ρίχνουμε στο κρύο μπλιγούρι. Αλάτι βάζουμε όσο εμείς θέλουμε.

Γκιλιντίρια

1 κούπα αλεύρι ½ «» μπλιγούρι λίγο νερό λάδι κρεμμύδι ψιλοκομμένο αλάτι

Εκτέλεση Πλάθουμε το αλεύρι , το μπλιγούρι και το νερό σε μικρές μπαλίτσες και κάνουμε τα γκιλιντίρια . Βάζουμε σε μία κατσαρόλα νερό ρίχνουμε το λάδι το κρεμμύδι τα γκιλιντίρια το αλάτι και τα αφήνουμε να βράσουν.

Γουλτσίγαλατ φαϊ

1 κιλό γάλα 2 φλιτζάνια μπλιγούρι αλάτι

Εκτέλεση Βράζουμε το γάλα, ρίχνουμε το μπλιγούρι ,το αλάτι και το αφήνουμε να βράσει καλά.

Ζωμί

2 φλιτζάνες νερό λίγο λάδι αλεύρι 2-3 αυγά αλάτι

Εκτέλεση Σ΄ ένα κατσαρολάκι βάζουμε το νερό , το λάδι και ρίχνουμε τόσο αλεύρι όσο χρειάζεται για να πυκτώσει . Αφού πυκτώσει ρίχνουμε τα αυγά κι ανακατεύουμε. Ρίχνουμε λίγο αλάτι και το κατεβάζουμε από τη φωτιά .Το αφήνουμε να τραβήξει.

Μαντού

Χυλοπίτες 1 κουτάλι βούτυρο κοπανισμένο σκόρδο γιαούρτι στραγγιστό

Εκτέλεση Βράζουμε τις χυλοπίτες . Τις στραγγίζουμε και ρίχνουμε το γιαούρτι και το κοπανισμένο σκόρδο.

Ξοβοτά αυγά

1 ποτήρι νερό 4 αυγά αλάτι

Εκτέλεση Σ΄ ένα τηγάνι βάζουμε το νερό και μόλις βράσει ρίχνουμε τα αυγά ( μάτια ) Τα αφήνουμε ώσπου να ψηθούν και να τραβήξουν το νερό . Μόλις ψηθούν ρίχνουμε λίγο αλάτι κι έτοιμα.

Πιντούς

1 1 κιλό γάλα 2 αυγά 2 κουτάλια αλεύρι αλάτι 1 φλιτζανάκι μπλιγούρι

Εκτέλεση Σε μία κατσαρόλα βάζουμε το γάλα το μπλιγούρι , τα αυγά χτυπημένα, το αλεύρι και το αλάτι . Τα βράζουμε ανακατεύοντας για να μην κολλήσουν. ( χρησιμοποιείται και ως μπεσαμέλ στο παστίτσιο )

Σουγκάτους

4 αυγά 500γρ. γάλα 1 κούπα αλεύρι αλάτι

Εκτέλεση Σε μια κούπα χτυπάμε τα αυγά και ρίχνουμε μέσα το αλεύρι ,το γάλα και το αλάτι. Τα ανακατεύουμε ώστε η ζύμη να γίνει λεία και όχι σφικτή. Σ΄ ένα τηγάνι βάζουμε λίγο λάδι και με ένα κουτάλι παίρνουμε ζύμη και ρίχνουμε στο καυτό λάδι αφού ψηθεί η ζύμη τα σερβίρουμε.

Μπουρανίζ ( σαλάτα)

Εκτέλεση Βράζουμε παντζάρια τα ψιλοκόβουμε περιχύνουμε με γιαούρτι και με λίγο σκόρδο.

ΑΝΑΚΟΥ

ΚΑΡΙΣΤΙΡΜΑ

2-3 κρεμμύδια 5-6αυγά λίπος

Εκτέλεση Σε ένα τηγάνι βάζουμε το λίπος και χιλοκόβουμε τα κρεμμύδια. Αφού τσιγαριστούν ρίχνουμε και τα αυγά χτυπημένα με λίγο αλεύρι.

ΧΟΡΟΙ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ ( ενδεικτικά )

Οι χοροί της Καππαδοκίας και γενικότερα των Ελλήνων της Μ. Ασίας διακρίνονται για τη σεμνότητα τους. Παρατηρείται σταθερό πάτημα με όλo το πέλμα. Το σώμα, σχεδόν αλύγιστο, δείχνει κι αυτό σεμνότητα. Τέλος , τα χέρια κινούνται μπροστά στο στήθος και οι κινήσεις τους δεν υπερβαίνουν το ύψος του κεφαλιού. Όταν δεν κρατούν κάτι στα χέρια, τότε ενώνουν τα τρία δάκτυλα των χεριών τους, όπως όταν κάνουμε το σταυρό μας. Η θρησκεία επηρέασε τους χορούς της Καππαδοκίας ώστε αυτοί στο μεγαλύτερο μέρος τους να είναι αισθητικοί και όχι αισθησιακοί όπως οι χοροί της ανατολής. Η θρησκευτικότητα των ανθρώπων επέδρασε, με αποτέλεσμα οι χοροί να παρουσιάζουν τελετουργική μορφή. «Τελετουργία είναι κάθε προκαθορισμένη, επαναλαμβανόμενη συμβολική δραστηριότητα η πρακτική η οποία συνίσταται από στοιχεία λεκτικά και μη λεκτικά» λέει η Νόρα-Σκουτέρη Διδασκάλου. Τα λεκτικά στοιχεία είναι κάποιες φωνές, επιφωνήματα αποδοκιμασίας, επιβράβευσης ή και προσταγής που δηλώνουν τον τρόπο εκτέλεσης και την παραπέρα πορεία ενός χορού. Τα μη λεκτικά στοιχεία είναι οι χειρονομίες, οι εκφράσεις του προσώπου, οι μετακινήσεις του σώματος στο χώρο που εκφράζουν συναισθήματα, αξίες ηθικές, διαχρονικές που διακατέχουν αυτούς που χορεύουν. Ο τρόπος που οι Καππαδόκες χορευτές μπαίνουν στη σειρά, πιάνονται και χορεύουν και οι ηθικοί κανόνες που σ' αυτούς υπακούουν μας μεταφέρουν στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο όπου εκεί το κοινωνικό γίγνεσθαι έχει καθορίσει τις θέσεις των δύο φύλων και την απόσταση που υπάρχει μεταξύ αυτών.

Στην Καππαδοκία υπάρχουν αντικριστοί χοροί όπου τα ζευγάρια μπορεί να είναι αμιγή ή μικτά. Σε ορισμένους από αυτούς δίνεται η δυνατότητα στους χορευτές να εκφράζονται ατομικά. Επίσης χοροί πορείας όπου οι χορευτές πιάνονται κατά ιδιόμορφο τρόπο μεταξύ τους, ίσως για να μη χαλάει το χορευτικό σχήμα. Σε αυτούς ο κορυφαίος είναι ο γεροντότερος ή ο πιο λεβέντης, που τους καθοδηγεί στην πορεία που ακολουθούν. Άλλοι χοροί είναι αυτοί που χορεύουν μόνο γυναίκες με μαντίλια στα χέρια και το χαρακτηριστικό τους είναι ο αργός ρυθμός και το κύλισμα που γίνεται με το δεξί πόδι να προηγείται. Υπάρχουν ακόμη χοροί που γίνονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του γάμου που χαρακτηρίζονται ως της νύφης ή του γαμπρού. Είναι χοροί εθιμοτυπικοί και δείχνουν τον αποχαιρετισμό της νύφης από το πατρικό της σπίτι, την υποδοχή της στο σπίτι του γαμπρού και τη θέση της μέσα στο πατρικό σπίτι του γαμπρού. Τέλος υπάρχουν οι Ζεϊμπέκικοι χοροί και οι Καρσιλαμάδες.

Τα ονόματα των χορών είναι επηρεασμένα από τα χορευτικά σχήματα, από τα αντικείμενα που κρατούσαν και χρησιμοποιούσαν στο χορό, από τον τρόπο που ήταν πιασμένοι οι χορευτές, από τον τόπο που τελούνταν και από το χρόνο. Πολλοί χοροί πήραν το όνομα τους από τον Αγιο προς τιμή του οποίου χορευόταν. Σε ορισμένους Καππαδοκικούς χορούς δίνεται η δυνατότητα στους επαγγελματίες χορευτές και στα παιδιά να χρησιμοποιήσουν διάφορα αντικείμενα στα χέρια τους όπως κουτάλια και μαντήλια. Το κτύπημα των κουταλιών με τα χέρια όπως περιγράφεται στο χορό των κουταλνών, γνωστό ως Κόνιαλι, σε διάφορα ρυθμικά σχήματα και η ταυτόχρονη εκτέλεση των βημάτων του χορού, απαιτούν, λόγω των ασύμμετρων κινήσεων που γίνονται αναφορικά με τα πάνω και κάτω άκρα αλλά και των ετερόπλευρων κινήσεων των δύο ημιμορίων του σώματος(δεξιού και αριστερού), πολύ καλό συντονισμό στις κινήσεις των μελών του σώματος στο χώρο.

Χορός των κονταλιών-Κόνιαλι

Είναι αντικριστός χορός που χορευόταν σ' ολόκληρη την Καππαδικία και που χορεύεται ακόμη και σήμερα από όλους τους πρόσφυγες δεύτερης και τρίτης γενιάς και γι' αυτό μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ως πανκαππαδοκικό χορό. Παλιά χορευόταν μόνο από ζευγάρια γυναικών ή ανδρών ή από παντρεμένα ανδρόγυνα. Σήμερα χορεύεται περισσότερο μικτός. Ο ρυθμός του είναι πιο αργός όταν χορεύεται μόνο από γυναίκες, που κινούν τα χέρια δεξιά-αριστερά συγχρόνως με τα βήματα. Αντίθετα τα ζευγάρια των ανδρών κινούνται πιο γρήγορα με πιο έντονα βήματα. Ο χορός αποτελείται από έξι (6) βήματα και αυτά ολοκληρώνονται σε δύο(2) μουσικά μέτρα. Το μουσικό μέτρο είναι 2/4.Το χορό συνοδεύουν το ντέφι, το βιολί και το ούτι. Τα τέσσερα(4) ξύλινα κουτάλια βγάζουν έναν καταπληκτικό ήχο όταν κτυπάνε μεταξύ τους ανά δύο στο κάθε χέρι του χορευτή. Το ένα κουτάλι τοποθετείται μεταξύ του δείκτη και του αντίχειρα και το άλλα μεταξύ του μέσου και του παράμεσου έτσι ώστε να έρχονται σε επαφή τα κυρτά μέρη τους. Υπήρχαν και υπάρχουν διαφορετικά κτυπήματα δηλαδή διαφορετικά ρυθμικά σχήματα ανάλογα με το τραγούδι που συνοδεύει το χορό. Τα κουτάλια ήταν τριών ειδών: α) Τα ταχταδιώνας (σανιδένια) με ζωγραφισμένα λουλούδια στο κοίλο μέρος και δίστιχα στην τουρκική γλώσσα στη λαβή, που τα έφτιαχναν στο Ικόνιο και στη Σίλλη. β) Τα σιδερώνας (μεταλικά) τα κοινά κουτάλια που χρησιμοποιούσαν στο φαγητό καθημερινά, που τα προμηθευόταν από την Κων/πολη και γ) Τα κοκάλινα που ερχόταν και αυτά από την Κων/πολη. Ο χορός των κουταλιών χορευόταν και σε άλλες περιοχές της Μ. Ασίας όπως στην Κιουτάχεια και στη Σμύρνη, αλλά σ' αυτές τις περιοχές το κτύπημα των κουταλιών γινόταν με τα χέρια να βρίσκονται πάνω από το κεφάλι και τη λεκάνη να λικνίζεται αριστερά-δεξιά.

ΜΙΣΤΙ-ΤΣΑΡΙΚΛΙ

Σονρουντίνα

Χόρευαν χωριστά οι γυναίκες από τους άνδρες σ' αυτό το χορό με λαβή των χεριών σταυρωτά. Ο κορυφαίος ήταν άνδρας, ακόμη και στον κύκλο των γυναικών, και την ώρα που χόρευε κουνούσε ένα μαντίλι. Στην αρχή ο χορός ξεκινούσε σε κύκλο, αργότερα χαλούσε ο κύκλος και ίσιωνε η χορευτική ομάδα, μέχρι που ο ένας χορευτής χόρευε πίσω από τον άλλο. Ο ρυθμός ήταν στην αρχή αργός, όσο κρατούσε ο κύκλος, αργότερα γρηγορότερος και κάποια στιγμή οι γυναίκες προχωρούσαν αντίθετα, δηλαδή με πλάτη προς τη φορά του κύκλου, προς την πορεία του σχήματος. Στη συνέχεια ο χορός γινόταν όλο και γρηγορότερος με αποτέλεσμα μερικές γυναίκες να εγκαταλείπουν τη χορευτική ομάδα κουρασμένες. Το μουσικό του μέτρο είναι 2/4 Οι Μιστιώτες υποστηρίζουν ότι μόνο στο Μιστί και στο Σεμέντρε χορευόταν ο χορός, εξαιτίας κάποιου γεγονότος που φαίνεται ότι αναπαριστά, την αρπαγή κάποιας κοπέλας από τους Τούρκους. Το τραγούδι σώθηκε στη τούρκικη γλώσσα και σε ελεύθερη μετάφραση είναι «Πήγαν στ' αμπέλια του Αντιβάλ»(Κωστάκης 1963 σελ. 136) Ο Γ. Κόκκινος περιλαμβάνει στο βιβλίο του «Ελληνικοί χοροί» το χορό Σουρουντίνα. Ο χορός πήρε το όνομα του από το σύρσιμο των ποδιών. Είναι μικτός κυκλικός χορός, με σταυρωτή λαβή που χορευόταν σ' όλη την Καππαδοκία. Τα βήματα του χορού είναι έξι και η φράση ολοκληρώνεται σε δύο μουσικά μέτρα. Ο χορός αποτελείται από δύο μέρη, το αργό και το γρήγορο, που εναλλάσσονται. Τέλος ο χορός αρχίζει με το αριστερό πόδι. Γίνεται πλήρης περιγραφή των βημάτων. (Γιάννης Κόκκινος σελ.311)

Στρογγϋλός

Χορεύεται από πρόσφυγες από το Μιστί, στο Αγιονέρι θεσ/νίκης. Είναι ανδρικός κυκλικός χορός, με λαβή των χεριών από τις παλάμες κάτω. Στην αρχή χορεύεται σε ανοικτό κύκλο χωρίς να κτυπούν τα πόδια. Όταν ο κύκλος κλείσει, οι χορευτές κάθε 4ο και 6ο βήμα σκύβουν τα κεφάλια κάτω και κτυπούν δυνατά τα πόδια. Τα βήματα του χορού είναι έξι και η φράση ολοκληρώνεται σε 3 μουσικά μέτρα. Το μουσικό μέτρο 2/4 (Κόκκινος 1987 σελ. 311)

ΣΙΝΑΣΟΣ

1. Άγιος Ιωάννης

Χορευόταν την ημέρα του Αη- Γιάννη με το τραγούδι «κάτω στον Αη-Γιάννη» στη Σινασό. Περισσότερα στοιχεία για το χορό δεν καταγράφονται(Άλκης Ράφτης σελ.29)

2. Αποχαιρετισμός-Μέγα Πάσχα

Την Κυριακή του Θωμά οι γυναίκες που οι σύζυγοι τους έλειπαν στα ξένα χόρευαν κυκλικούς χορούς του Πάσχα και έκλειναν το χορό με αυτό το τραγούδι της Άνοιξης «Μάνα ήρτεν γ) άνοιξη το γέρμο καλοκαίρι... .Ήρτεν ο καιρός που πρέπ' να χωριστούμεν, ν'απομακρυνθούμ', ίρτεν ο καιρός, θα παν οι βρωμισμένοι και βαρετοί, θα 'ρτουν οι μυρισμένοι και ποθητοί.
Ώρα σας καλή». (Αλκής Ράφτης σελ. 66)

ΦΑΡΑΣΑ

1. Σεήτα-τα

Υπάρχει ομώνυμο τραγούδι με το οποίο χορεύεται ο χορός. Ο χορός παλιά χορευόταν μόνο από παντρεμένες γυναίκες στους γάμους οι οποίες σχημάτιζαν ζευγάρια ή ομάδες η μία απέναντι στην άλλη. Το κεφάλι σκεπαζόταν με μαντίλι και μόνο τα μάτια ήταν ακάλυπτα. Κατά την παράδοση το Γιολάχι φαράγγι, νότια της Βαρασού αποτελούσε τη δίοδο για το κάτω κόσμο και αυτό ενισχύεται με το παλιό τραγούδι που κατά ένα έθιμο πολύ παλιό χόρευαν αντικριστά στους γάμους, δύο παντρεμένες γυναίκες με κινήσεις τρεμάμενες, μιμητικές του χαιρετισμού - αποχαιρετισμού και άλλαζαν ρυθμικά τις θέσεις. Έτσι θεωρούν ότι ο χορός παριστάνει τη συνάντηση της θεά Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης.

Τα λόγια του τραγουδιού είναι:
«Σεήτα -τα, σεήτα - τα, σο μέγον το ρουσί, να μη 'πεσώσετε, 'πνώσετε, σου Χούναρη το σπήλο» δηλ. «Σύρε την, σύρε την στο μεγάλο βουνό κι αν δεν φτάσετε κοιμηθείται στου Χούναρη τη σπηλιά». Το μουσικό μέτρο του χορού είναι 2/4 (Άλκης Ράφτης σελ. 571)

2. Ωνημά

Είναι ένας χορός μυστικιστικός και πολύ διστακτικά μίλησαν μόνο δύο άνθρωποι γι' αυτό Δεν έχουν σωθεί ούτε τα λόγια από το τραγούδι. Λέγεται ότι ένα κορίτσι σε ηλικία γάμου φώναζε απελπισμένα στη μάνα της που έψαχνε να παντρευτεί «Ω μάνα γιατί το έκανες αυτό, γιατί με ρεζίλεψες...». Ήταν αντικριστός χορός που χόρευαν μόνο γυναίκες και κάποια στιγμή άλλαζαν μέτωπο Κτυπούσαν με τις παλάμες τους μηρούς, μετά δύο φορές παλαμάκια και στο τέλος άνοιγαν τα χέρια στο πλάι γέρνοντας τον κορμό αριστερά- δεξιά με τεντωμένα πόδια. (Αλκής Ράφτης σελ. 760)

ΚΑΙΣΑΡΕΙΑ

1. Αλώνια-Χαρμάν Γερί

Σ΄ αυτό το χορό χόρευαν μόνο άνδρες σε κύκλο και με λαβή των χεριών σταυρωτά. Σήμερα χορεύεται από άνδρες και γυναίκες με διάταξη διαδοχική. Υπάρχουν δύο χορευτικές σειρές στα μέλη των οποίων πρέπει να υπάρχει ένας καλός τραγουδιστής. Ο χορός ξεκινάει προς τη φορά του κύκλου με αριστερό πόδι και το δεξί να ακολουθεί. Όταν κάποιος φωνάξει «πίσω», τότε οι χορευτές πάνε αντίθετα προς τη φορά, με αριστερό πόδι προς τα αριστερά αυτή τη φορά και το δεξί να ακολουθεί. Παλιά χορευόταν στα αλώνια και με τον τρόπο αυτό πατούσαν την παραγωγή τους. Τα λόγια του τραγουδιού είναι σχετικά «Το αλώνι είναι υγρό, πάτα σιγά...». Το μουσικό του μέτρο είναι 2/4 (Αλκής Ράφτης σελ. 43)

2. Κάλε-Κάστρο

Ήταν κυκλικός χορός και τον χόρευαν άνδρες και γυναίκες όπως χορεύεται και σήμερα από πρόσφυγες της περιοχής Καισαρείας στους Ασκητές Ροδόπης. Τα βήματα του χορού πάνε στα τρία με τα χέρια να κινούνται ιδιόμορφα πάνω κάτω. Στο ένα λυγίζουν στους αγκώνες, στο δυο ανεβαίνουν και στο τρία έρχονται στην αρχική θέση.

3. Χορός των μαχαιριών

Χορευόταν από δύο νέους, με τη συνοδεία μουσικών οργάνων οι οποίοι κρατούσαν μαχαίρια. Ακολουθώντας τη μουσική πηδούσαν με λυγισμένα γόνατα και συνέκρουαν τα μαχαίρια ως μαχόμενοι πολεμιστές. Χορεύεται και σε άλλα μέρη της Καππαδοκίας. (Αλκής Ράπτης σελ. 379)

Το κτύπημα των ξύλινων κουταλιών, που λειτουργούν ως κρουστά όργανα και το ντέφι που είναι κρουστό και χρησιμοποιούνταν πάρα πολύ από τις Καππαδόκισσες, βοηθούν τους χορευτές, αλλά περισσότερο τα παιδιά, να βελτιώσουν τη Ρυθμική τους αγωγή βιώνοντας το ρυθμό με το σώμα τους, αφού παράλληλα παράγουν ήχο και κινούνται σύμφωνα με αυτόν. Τα κουτάλια, τα ζίλια και τα μαντήλια είναι αντικείμενα που, όταν δίνονται στα χέρια των παιδιών σε ρυθμικές και γενικότερα κινητικές δραστηριότητες, τα απελευθερώνουν, τα κάνουν να ενεργούν χωρίς συστολές, να δρουν πιο ελεύθερα, με αποτέλεσμα οι κινήσεις τους να είναι πιο αυθόρμητες και πιο προσωπικές για το κάθε παιδί, αφού η μουσική που φτάνει στον εσωτερικό κόσμο του, γίνεται αντιληπτή από το καθένα διαφορετικά. Έτσι αντιδρά και εξωτερικεύει τα συναισθήματα του, επικοινωνεί και μετέχει στη χορευτική ομάδα Ο εσωτερικός αυτός ρυθμός κάθε παιδιού με τη συμμετοχή του στη χορευτική ομάδα, πειθαρχεί στον προτεινόμενο ρυθμό, καθώς αυτό προσπαθεί, ώστε το κινητικό αποτέλεσμα της ομάδας να παρουσιάζει ομοιομορφία και τελειότητα στην κίνηση. Οι χοροί αποτελούνται από αρμονικά διαμορφωμένες κινήσεις. Οι κινήσεις οργανώνονται στο χώρο με σταθερά προκαθορισμένα βήματα από την παράδοση και αυτός ο χορός πρέπει να αποτελεί το στόχο των χορευτικών συγκροτημάτων και των χορευτικών ομάδων των παραδοσιακών συλλόγων. Υπάρχουν και οι οργανωμένες χορογραφίες όπου ο χοροδιδάσκαλος επινοεί πάνω στα βασικά βήματα και στα παραδοσιακά στοιχεία μουσικής και σχημάτων του χορού, άλλες φιγούρες πιο θεαματικές, χρησιμοποιώντας τη δική του έμπνευση. Μια χορογραφία σήμερα έστω και παραδοσιακών χορών πρέπει να παρέχει και θέαμα. Εδώ όλοι οι φορείς πρέπει να σεβαστούν την παράδοση για να μη χάσει ο παραδοσιακός χορός την αυθεντικότητα του, με την προσθήκη νέων στοιχείων. Όταν τα παιδιά ασχολούνται με παραδοσιακούς χορούς δε διατηρούν μόνο την παράδοση και δεν αποκομίζουν μόνο εμπειρίες. Εκτελούν πολύπλοκες κινήσεις και έτσι έχουν μια καλή σωματική αντίληψη, μπορούν να αναλύσουν τις κινήσεις, να απομνημονεύσουν αυτές, να τις συντονίσουν, να εκτιμήσουν τις αποστάσεις και να χρησιμοποιήσουν την απαραίτητη δύναμη για το θεμιτό αποτέλεσμα. Εκφράζουν συναισθήματα και συγκινήσεις με το σώμα τους αλλά και μπορούν να αντιλαμβάνονται και τα συναισθήματα των άλλων παιδιών, επικοινωνώντας με ένα κινητικό κώδικα. Έτσι ο χορός δίκαια θεωρείται διαχρονικός, διαπολιτισμικός, πολυεθνικός.
http://www.kappadokes.gr/greek/customs/dances/dances_gr.htm

Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, Φίλοι Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ. Από παλιές και νέες ηχογραφήσεις. Είναι αναμφισβήτητο ότι τα πιο παλαιά κείμενα ελληνικών τραγουδιών είναι μικρασιατικά. Τόσο τα επικά τραγούδια με θέμα 'πάθη ενδόξων ανδρών' που αναφέρει ο επίσκοπος Καισαρίας Αρέθας στις αρχές του 10ου αιώνα, όσο και οι 'παραλογές' που θίγουν όχι μόνο πανελλήνιες αλλά και παμβαλκανικές. Από τη Μικρασία προέρχονται επίσης μπαλάντες που ο στίχος τους δεν είναι ο δεκαπεντασύλλαβος αλλά ο δωδεκασύλλαβος, είτε ιαμβικός με την τομή μετά την έβδομη συλλαβή, είτε τροχαϊκός με την τομή μετά την πέμπτη. Αυτούς τους τρείς στιχουργικούς τύπους παρουσιάζουν τα τραγούδια που στην Καππαδοκία συνόδευαν τον επίσημο χορό των γυναικών στις μεγάλες γιορτές. Η στροφή τους είναι πάντα μονόστιχη, μπορεί όμως η επανάληψη του ενός ημιστίχου να την κάνει τριμερή. Τουρκόφωνοι χριστιανοί, οι Καππαδόκες από τα Φάρασα και τα Σύλατα τραγουδούσαν σε τούρκικη γλώσσα την Ιστορία του Αβραάμ, την Ιστορία του Ιωσήφ, το Μοιρολοϊ της Παναγίας, ενώ οι Φαρασιώτες ανακάτευαν ελληνικά και τούρκικα στα κάλαντα των Φώτων και του άη-Βασίλη. Στην Καπαδοκία λοιπόν, από τη μια μεριά, διατηρήθηκε εξαιρετικά καθαρή η ελληνική παράδοση, και, από την άλλη, όπως και στον Πόντο, ορισμένα φαινόμενα εξηγούνται μόνο από τη συγχώνευση δύο πολιτισμών. (αποσπάσματα από το βιβλίο του Δοκίμιο για το Ελληνικό Τραγούδι του Samuel Baud-Bovy, έκδοση Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος 1948). Τραγουδούν : Καππαδόκες, Δόμνα Σαμίου, Λυδία Κονιόρδου, Κατερίνα Παπαδοπούλου, Ροδή Τομουρτζιούκ-γκιούλ. Επιμέλεια ορχήστρας : Σωκράτης Σινόπουλος. Επιμέλεια ένθετου (96 σελίδες), παραγωγή, έκδοση : Μάρκος Φ. Δραγούμης, Θανάσης Μωραϊτης.

Συμμετοχές: ΚΑΠΠΑΔΟΚΕΣ, ΛΥΔΙΑ ΚΟΝΙΟΡΔΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΔΟΜΝΑ ΣΑΜΙΟΥ, ΡΟΔΗ ΤΟΜΟΥΡΤΖΙΟΥΚ-ΓΚΙΟΥΛ Εταιρεία: ΚΕΝΤΡΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΚΑΘΑΡΟΑΙΜΟΙ ΚΑΠΠΑΔΟΚΕΣ ΖΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΚΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΤΑΓΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ CUHUR(TΟΥΧΟΥΡ) ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ OZVATAN(ΟΖΒΑΤΑΝ) ΚΑΙ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΧΩΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΚΟ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΤΑΓΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ TASLIK(TAΣΛIK)ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ.

...ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσοι βοήθησαν με την έρευνά τους και την αγάπη τους στη διάδοση ενός πολιτισμού που αξίζει να γνωρίσουν όλοι.
δεν θέλω να μιλήσω για Χαμένες ή Αλύτρωτες πατρίδες...συγκινούμαι όμως ακούγοντας τη μουσική και τα τραγούδια ενός λαού και που άντεξε και αντέχει...ενός λαού περήφανου και αγωνιστή...

ευχαριστώ γι' άΛλη μια φορά το φιλαράκι μου τη "Μαυροθάλασσα" γιατί δική της ήταν η ιδέα για το αφιέρωμα αυτό.
αφιέρωμα το οποίο μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω λίγο καλύτερα ό,τι αγαπούσα...το βίντεο έχει "ανεβάσει" στο youtube εννοείται η "θαλασσίτσα" το κανάλι της εδώ: http://www.youtube.com/user/mavrothalassa